Wiosna to idealny czas na prozdrowotne działania. W końcu po długiej zimie wychodzi słońce, świat dookoła kwitnie, a w sercu robi się jakby pogodniej. To idealny moment na rozpoczęcie aktywności fizycznej i zadbanie o siebie. Mam wewnętrzne przekonanie, że wiosna ma również symboliczne znaczenie dla par starających się o dziecko. Wiosną, człowiekowi aż chce się bardziej „postarać”, czyż nie? 😉
Niezależnie od tego, na jakim etapie starań o dziecko jesteście, warto zrobić „przegląd” płodności w celach profilaktycznych. Zanim jednak rzucicie się w wir badań, diet i treningów dowiedzcie się jakie badania warto zrobić w ramach profilaktyki płodności i dlaczego należy podejść do tego z głową oraz rozpisać plan.
Każdy, kto przeszedł choć jedną procedurę leczenia niepłodności lub ma za sobą miesiące bezowocnych starań o dziecko wie, z jakim obciążeniem psychofizycznym wiąże się ten etap, nie wspominając już o próbie, jaką jest to dla relacji między partnerami. Po pewnym czasie człowiek ma po prostu dość wszystkiego i najchętniej uciekłby na bezludną wyspę. Sama wielokrotnie rozważałam tę opcję, ale pieniędzy zawsze wystarczało aż na kolejną procedurę in vitro. Bezludna wyspa musiała czekać… Kiedy z powodu marzeń o dziecku musisz rezygnować praktycznie ze wszystkich przyjemności, nie pozostaje nic innego niż czerpać radość z procedury leczenia i badań. Taka zmiana myślenia bardzo mi pomogła przetrwać te trudne lata. Dużym wsparciem okazała się dla mnie zmiana sposobu postrzegania sytuacji, w której znaleźliśmy się z mężem. Postanowiłam czym prędzej wdrożyć działania i aktywności wpierające moje poczucie sprawczości, dotyczącej starań o dziecko, i najzwyczajniej w świecie doprecyzować priorytety! Chcieliśmy mieć dziecko, a nie wakacje. Choć było to trudne, to przywrócenie spokoju i skoncentrowanie na celu pomogły mi odzyskać równowagę i wewnętrzną harmonię.
Wiosenne porządki — od czego zacząć?
Profilaktyka płodności to proces. Warto o tym pamiętać i zadbać o okresowe badania. Aby móc wyciągnąć wnioski, potrzebne są dane, a więc cele muszą być mierzalne. Konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu lub ginekologiem to dobry początek. Po omówieniu waszych potrzeb z pewnością otrzymacie odpowiednie skierowania. Warto też skontaktować się z dietetykiem, w celu wdrożenia zdrowego planu żywieniowego. Przygotowując się do napisania tego tekstu, skonsultowałam się z lekarzem specjalistą leczenia niepłodności z Kliniki Płodności Salve Medica, aby mieć pewność co do tego, jakie badania należy wykonać w ramach profilaktyki płodności i jakie są ogólne zalecenia dla par starających się o dziecko.
BADANIE REZERWY JAJNIKOWEJ AMH.
Jednym z podstawowych badań w ramach profilaktyki płodności, jest badanie poziomu rezerwy jajnikowej AMH oraz badanie nasienia. Jak często zaleca się wykonanie tych badań?
- Oznaczenie hormonu anty-Mullerowskiego (AMH) w krwi żylnej to jedno z podstawowych badań diagnostycznych, służących ocenie rezerwy jajnikowej kobiety, czyli liczbie, jakości i potencjale dojrzewania komórek jajowych. Każda kobieta rodzi się z określoną liczbą komórek jajowych, która maleje wraz z wiekiem, a w konsekwencji przekłada się na możliwość poczęcia dziecka. Oznaczenie hormonu AMH informuje o aktualnej sytuacji, w jakiej znajduje się kobieta, dzięki czemu daje poczucie komfortu lub umożliwia reakcję w sytuacji, gdy wynik okazuje się niepokojący. Co więcej, jest to badanie profilaktyczne, które może wskazać nieprawidłowości i zaburzenia takie jak zespół policystycznych jajników (wysoki poziom AMH), czy przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników (niski poziom AMH).
- Badanie to zalecane jest kobietom w wieku 25-40 lat. Dedykowane zarówno paniom, które myślą już o posiadaniu potomstwa, jak również takim, które chcą je wykonać jedynie profilaktycznie. Wiedza o poziomie AMH daje kobietom komfort w podjęciu świadomej decyzji o macierzyństwie, a w przypadku kłopotów z zajściem w ciążę, daje szansę na jak najszybszą reakcję (co jest niezmiernie ważne) oraz możliwość doboru odpowiedniej drogi leczenia.
Kiedy należy je wykonać i jak często ponawiać?
Badanie jest proste i nie wiąże się z dodatkowymi przygotowaniami. Można je wykonać właściwie w dowolnym momencie, niezależnie od cyklu menstruacyjnego. W przypadku, kiedy wynik badania nie budzi zastrzeżeń, zaleca się ponowić je po roku lub w momencie starania się o potomstwo.
Jeżeli wynik nie jest prawidłowy, należy zgłosić się do lekarza prowadzącego w klinice leczenia niepłodności celem rozmowy i wyjaśnienia, oraz zaproponowania pogłębionej diagnostyki lub np. Metody krioprezerwacji płodności.
BADANIE OGÓLNE NASIENIA
Dlaczego warto zrobić badanie ogólne nasienia?
- Badanie ogólne nasienia to badanie, które informuje o podstawowych parametrach nasienia, zgodnie z wytycznymi WHO oraz Polskiego Towarzystwa Andrologicznego. Obejmuje ono ocenę makroskopową (objętość, pH, kolor, lepkość, upłynnienie) i mikroskopową (koncentracja, ruchliwość, żywotność i morfologia plemników oraz obecność komórek okrągłych). Jest to badanie diagnostyczne płodności męskiej. Choć proces powstawania plemników zachodzi w sposób ciągły, to sama zdolność do produkcji plemników to jeszcze nie wszystko. Znaczenie odgrywa tu również jakość, a ta niestety obniża się wraz z upływem czasu.
Warto dodać, że obecnie również środowisko, dieta nie sprzyjają poprawie jakości nasienia. Zauważamy spadek jakości nasienia, co obrazują również obniżające normy WHO.
- Badanie skierowane jest do mężczyzn w wieku rozrodczym. Badanie może wykonać każdy mężczyzna, który chce dowiedzieć się więcej o swojej aktualnej sytuacji związanej z płodnością.
- Jeżeli w okresie ostatnich 3 miesięcy występowała infekcja szczególnie z gorączką, warto badanie przełożyć.
Kiedy należy je wykonać i jak często ponawiać?
- Do badania należy się odpowiednio przygotować, gdyż niezastosowanie się do zaleceń może wpłynąć na wiarygodność wyniku.
Podstawowe zasady to: - przynajmniej tydzień przed badaniem należy prowadzić zdrowy tryb życia, odstawić lub ograniczyć używki takie jak alkohol czy papierosy,
- przed badaniem zaleca się zachowanie abstynencji seksualnej od 2 do 5 dni (nie można współżyć lub masturbować się).
W części klinik w tym w Salve Medica stworzone zostało dedykowane miejsce do oddania nasienia, gwarantujące poczucie intymności i komfortu. Istnieje jednak możliwość pobrania materiału w warunkach domowych, pod warunkiem zastosowania się do zaleceń specjalistów.
Niezwykle ważną kwestią jest rozwianie wszelkich wątpliwości. Wiele par czuje się nieco lepiej przychodząc na pierwszą wizytę już z pewną wiedzą. Posiadanie nawet podstawowych informacji dotyczących niepłodności pozwala na stawianie kolejnych, bardziej świadomych i dopasowanych do waszej sytuacji pytań. Poniżej garść pytań, które najczęściej padają ze strony par, które stoją na początku swojej drogi, jaką jest walka z niepłodnością. Z pewnością pomogą one uporządkować pierwszą gonitwę myśli i nieco uspokoić wątpliwości.
● Jak para może się przygotować na pierwszą wizytę w sytuacji, kiedy ma za sobą kilka miesięcy bezowocnych prób zajścia w ciążę?
Każdy lekarz ma swoje spojrzenie i przy podjęciu decyzji o zmianie lekarza, warto jest na nowo podejść do sprawy, zgodnie z nowymi, zaleceniami, ustaleniami. Na pewno należy przekazać lekarzowi dotychczasową historię leczenia, wyniki badań i doświadczenia, ale najlepiej jest otworzyć się na inny kierunek diagnostyki i leczenia, zalecony przez nowego lekarza.
● Kobiety często mają dylemat, czy na pierwszą wizytę mają przyjść już z wynikami jakichś badań, czy lepiej przyjść bez niczego i kierować się zaleceniami lekarza konsultującego?
Najlepiej przynieść wszystkie badania i dotychczasową historię leczenia, ale nie wykonywać na wyrost kolejnych badań, bez zaleceń lekarza, tym bardziej że, wiele z nich jest zależnych od cyklu.
● Czy obecnie z powodu nadal trwającej pandemii, para może przyjść razem na wizytę konsultacyjną? W wielu klinikach od początku pandemii był zakaz obecności osoby towarzyszącej, nawet podczas kolejnych wizyt płodnościowych.
Klinika Płodności Salve Medica zachęca pary do wspólnej obecności, szczególnie jeśli chodzi o wizyty pierwszorazowe. Większość lekarzy przyjmuje oboje partnerów i nie ma żadnych wymogów do spełnienia (typu potwierdzenie szczepienia lub certyfikaty, choć zachęcamy naszych pacjentów do szczepień). Sytuacja pandemiczna jest jednak wyjątkowa i niektórzy lekarze ze względu na osobiste przekonania ograniczają wizyty partnerów, o czym informujemy pacjentów. W przypadku kolejnych wizyt decyzja o obecności partnera pozostaje również w gestii lekarza.
W leczeniu niepłodności mężczyzna nie musi, aczkolwiek powinien towarzyszyć partnerce na każdej wizycie, np. w przypadku monitoringów cyklu. Najważniejsze, żeby para była obecna przy kluczowych momentach procedury takich jak pierwsza wizyta, wizyta z rozpisaniem stymulacji oraz zabiegi.
● Jak przygotować się do rozpoczęcia leczenia niepłodności?
Przede wszystkim zadbać o siebie i swój dobrostan. Ważne jest, żeby uczestniczyć w tym procesie razem z lekarzem, tj. uważnie słuchać i stosować się do zaleceń np. jeśli chodzi o leki, ilości, dawkowanie. Często pary całą odpowiedzialność za sukces leczenia przekładają na lekarza/ klinikę, jednak bardzo ważne jest tu ich podejście oraz nastawienie, jak również zaangażowanie. Jeśli są aspekty, o które wg lekarza potencjalni rodzice mogliby zadbać, jak dieta czy ruch, to para powinna faktycznie się do tego zastosować. Dodatkowo należy pamiętać, że leczenie niepłodności to proces. Poszczególne metody leczenia różnią się skutecznością i najczęściej procedury trzeba ponawiać kilkukrotnie, zanim osiągnie się oczekiwany rezultat, jakim jest zajście w ciążę.
Poniżej statystyki:
Biorąc pod uwagę średnią skuteczność zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego i procedur wspomaganego rozrodu, wynoszącą zgodnie z danymi Ministerstwa Zdrowia i raportami Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego:
a) dla grupy pacjentów, korzystających z zapłodnienia pozaustrojowego, z wykorzystaniem własnych gamet (dawstwo partnerskie) lub nasienia anonimowego dawcy (dawstwo inne niż partnerskie), ok. 20-40 % na jeden cykl zakończony transferem zarodka;
b) dla grupy pacjentów, korzystających z zapłodnienia pozaustrojowego, z wykorzystaniem komórki jajowej anonimowej dawczyni (dawstwo inne niż partnerskie), ok. 30-40 %na jeden cykl zakończony transferem zarodka,
c) dla grupy pacjentów, korzystających z procedur wspomaganego rozrodu, tj. adopcja zarodka (dawstwo inne niż partnerskie), ok. 32 % na jeden cykl równoznaczny z transferem zarodka.
● Jak przygotować się do ciąży, kiedy para nie ma za sobą żadnych doświadczeń z niepłodnością i dopiero ma zamiar podejmować próby zajścia w ciążę? Dlaczego takie przygotowanie jest istotne w czasie oczekiwania na dziecko?
Należy dać sobie czas i nie spieszyć się. Jest bardzo wiele aspektów, które mają wpływ na możliwość zajścia w ciążę. Jest to systematyczne współżycie, najlepiej nie tylko w trakcie dni płodnych, ale regularne, co 2-3 dni. Poza tym szacuje się, że w ciągu roku 1-2 cykle przebiegają bez owulacji i nie wymagają leczenia. Dodatkowo, jeśli jeden z partnerów często wyjeżdża lub są inne powody, które uniemożliwiają zbliżenia, to również może mieć wpływ na efekt starań. Z tego powodu przyjmuje się okres 12 miesięcy jako czas na naturalne starania, w przypadku, kiedy kobieta jest poniżej 35 roku życia lub 6 miesięcy w przypadku kobiet powyżej 35 lat (podobnie w przypadku, gdy występuje problem endometriozy, po operacjach ginekologicznych lub z AMH < 1,5 ng/ml). Dopiero po tym okresie, kiedy starania o dziecko nie przynoszą rezultatów – należy się skonsultować z lekarzem – specjalistą w leczeniu niepłodności.
● Jakie są prozdrowotne zalecenia dla kobiet, a jakie dla mężczyzn?
Podstawy, niezależnie od płci to: zbilansowana dieta i utrzymanie zbilansowanej masy ciała, systematyczny ruch, odstawienie używek, takich jak palenie papierosów czy spożywanie alkoholu, a także odpowiednia długość i jakość snu, dbałość o dobrostan psychiczny. Redukcja stresu, dbałość o siebie, swoje dobre samopoczucie to ważne aspekty w staraniach o potomstwo.
Na pytania odpowiadała dr. Bogna Sobkiewicz z Klinika Płodności Salve Medica
Niskie AMH i co dalej? Zabieg PRP!
Po raz pierwszy pożegnałam się z marzeniami o macierzyństwie, gdy odebrałam wynik AMH. Przez chwilę pomyślałam, że przede mną mur, którego nie uda mi się pokonać. – to, co czuła Klaudia, która od 3 lat zmaga się z niepłodnością, jest częstą reakcją kobiet, które słyszą, że poziom rezerwy jajnikowej jest zdecydowanie zbyt niski.
Jak wiek mężczyzny wpływa na zdrowie przyszłego potomstwa?
Gdy do przedszkola przychodzi mężczyzna w kwiecie wieku i odbiera swoje dziecko, nikogo to nie dziwi. Jeszcze 20-25 lat temu zapewne pomyślano by, że to stosunkowo młody dziadek tego przedszkolaka. W Polsce w 2014 roku urodziło się 2647 dzieci, których ojcowie mieli 50 lat lub więcej. W porównaniu z 2002 rokiem, to wzrost o około 71 proc. Co się zatem zmieniło?
Adopcja ludzkich komórek rozrodczych – nowe perspektywy w leczeniu niepłodności
W erze postępującego rozwoju medycyny reprodukcyjnej pojawia się coraz więcej możliwości dla osób borykających się z problemem niepłodności. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest adopcja ludzkich komórek rozrodczych. Proces ten otwiera wiele nowych dróg dla par
